Van A naar Z
Track listing
(Op weg) van A naar Z 3 : 19
Reikhalzend verlangen 2 : 51
Daarom (weet ik het ook) 3 : 01
Kraak me 4 : 40
(Freddy) Zeeman zonder haven 3 : 24
Het lachen vergaan 3 : 05
Onvoltooid verleden tijd 4 : 07
Doe als Sammy 3 : 21
De stille jongen 3 : 45
Verscholen (achter zijn gitaar) 3 : 22
Nog een keer 4 : 51
Liefde een wanhopig woord 3 : 02
Freek over het album
Het was in de roemruchte jaren zestig een droom van menig jongen en meisje een grammofoonplaat te mogen maken. De sprong naar de roem speelde zich destijds af in achterkamertjes waar door toeval omhooggevallen A&R (artist and repertoire) managers wikten en beschikten over het lot van ambitieuze beginners.
Talrijk zijn de verhalen over afgewezen super- talenten, talrijker zijn de mislukte carrières en de one hit wonders. De monopoliepositie van de grote maatschappijen was evident. De kosten verbonden aan het opnemen, uitbrengen, distribueren en promoten van een grammofoonplaatje waren zodanig dat het voor een beginnend artiest onmogelijk was om onafhankelijk aan een loopbaan te beginnen.
In het voorjaar van1967 betrad ik voor het eerst The Grammophonehouse, de studio van BOVEMA te Heemstede om een plaatje op te nemen met Johnny Jordaan, de man die de platenmaatschappij van Ger Oord groot had gemaakt. Johnny was in zijn nadagen en het plaatje diende om een studentenlustrum van het ASC luister bij te zetten. En passant mochten Bram Vermeulen en ik, toen nog met Johan Gertenbach, ons eerste singeltje opnemen als De Paradijsvogels.
De laatste studioplaat die ik opnam was in 1978. Samen met Bram Vermeulen, Jan de Hont en producer Eddy Hilberts maakten we Ik ben volmaakt gelukkig in kasteel de Nemelaer bij Haaren die ons grootste studio-succes Hoezo Jeugdsentiment niet wist te overtreffen.
Intussen is de macht niet meer aan de grote maatschappijen. Internet (YouTube) en de computer hebben er voor gezorgd dat de kosten veel lager liggen dan vroeger. De inkomsten trouwens ook. Ook dankzij internet en de computer.
Het verhaal van deze CD, mijn eerste studio- registratie in meer dan dertig jaar, begint in januari 2008. Met de verschijning in februari 2010 is een project voltooid waar ik langer aan gewerkt heb dan welke andere artistieke onderneming in mijn leven ook.
Aanvankelijk met Daniel Lohues die toen we echt aan de slag moesten te weinig tijd bleek te hebben, later met de onvolprezen Neil Innes.
Wat er precies misgegaan is met Neil weet ik niet maar we hebben enkele maanden fantastisch gewerkt aan een aantal nummers. Zijn vermogen om van tekst en muziek een liedje te maken is groots. We brachten in december 2008 een kerstlied, De Kerstengel, als eerste proeve van samenwerking uit. Na enkele concerten in Westwoud was de lust bij Neil om verder mee te werken opeens verdwenen en ontstond er een nieuwe situatie.
Op advies van Cok zocht ik contact met J.W.Roy die, ook door tijdgebrek, mij weer doorverwees naar Gabriel Peeters, de producer van onder andere Bennie Jolink en Normaal. Op hetzelfde moment noemde zoon Jelle de naam van Frans Hagenaars die een studio op vijf kilometer van mijn huis bleek te hebben. Frans kwam de demo’s beluisteren en de rest is geschiedenis. We begonnen februari 2009 met opnemen en voltooiden de opnames begin december. Frans bleek de juiste man voor mij. Hij nam zonder dwingend te zijn de leiding, coachte mij kundig naar een topprestatie en troefde Cok af in feitjes en weetjes. Het geluid dat hij heeft weten te creëren is helemaal mijn smaak en ik ben dan ook zeer verguld met het resultaat.
Dank geldt Boudewijn de Groot, Robert Jan Stips en Neil Innes. Stuk voor stuk coryfeeën die met hun muzikale bijdragen voor de variatie zorgden Veel dank ben ik verder verschuldigd aan Cok van Vuuren. Hij is een van de drijvende krachten achter dit project geworden met als sterkste punt zijn smaak. Maar ook zijn kennis van de diverse muziekstijlen mag er wezen.
Natuurlijk ook de complimenten voor Bart en Rob Wijtman, de solide ritmesectie met Rotterdamse levenslust. Rob Geboers kwam een paar keer langs om trefzeker zijn hammond te bespelen. Tot slot Frans Hagenaars laat horen dat hij de baas over de techniek is. Hij laat de muziek triomferen.
Freek de Jonge Muiderberg januari 2010
Over Cok van Vuuren
Een van de constante krachten achter deze CD is de Schiedammer Cok van Vuuren wiens opleiding tot fotograaf, specialiteit huwelijksreportages, hem niet belet heeft zijn grote passie, de gitaar,
tot levenbestemming te kiezen. Ontdekt door Fay Lovsky maakte hij furore met zijn in 2002 opgerichte band Ocobar.
Cok speelde ondere andere bij de Beau Hunks, Mathilde Santing en recent met Frank Lammers in
een Hank Williams-tribute. Verder zat hij in de studio met Wigbert (Belgie), Joost Belinfante en natuurlijk met zijn Ocobar-companen Rob en Bart Wijtman.
Voor Cok moet muziek met hart en liefde gemaakt zijn. Zijn voorkeur gaat van 30-tiger jaren jazz tot aan de Foo Fighters. Van Amerikaanse Folk/Country tot aan Pink Floyd. Gitaarhelden zijn: Django Reinhardt, Kenny Burrell, Dick Dale, Eric Clapton, David Gilmour, Jimmy Hendrix, Stevie Ray Vaughn, Paco de Lucia en vele anderen.
Als liedjesmakers bewondert hij Bob Dylan, Tom Waits en Steve Earle. Daniel Lanois, T Bone Burnett en Rick Rubin als producers.
Cok over Van A tot Z
‘Dit project was zeer uitdagend omdat gaandeweg muziek en nummers gevormd zijn. Tot op het laatste moment zijn dingen veranderd en aangepast. Vaak volledig in dienst van de teksten! Niets stond vast voordat er opgenomen werd in de studio. Wat ook een gevaar van mislukken in zich heeft. De studio is een confronterende plek.
Het was geweldig om Neil Innes te ontmoeten en met hem te werken. Echt een Engelse “songsmith”. Wonderlijk hoe hij meteen herkenbare dingen maakt. De samenwerking met Frans liep meteen gesmeerd. Zijn voorliefde voor gespeelde muziek en het zoeken naar sfeer sloot helemaal aan bij mijn voorkeuren. Dat geldt ook voor zijn ontdekkingsreis naar een sound met met behulp van liefst vintage- apparatuur. Bovendien is Frans een echte pop-producer wat het karakter van de plaat ten goede is gekomen.’
Over de liedjes ‘Het mooie van het repertoire op de CD is dat de muziek ontstaan is op basis van de tekst. Waardoor niet van het standaardidioom, een bluesschema, gebruik wordt gemaakt. Ook door het gebruikte instrumentarium zijn er geen standaardnummers ontstaan.’
Instrumentarium ‘Mede aangemoedigd door Frans heb ik nogal wat verschillende gitaren gebruikt bij de opnames.
Accoustisch: Gibson L-C (1936), Martin 00028 Eric Clapton, Gibson AJ en een high-string gitaar gebouwd door Willem Simon.
Electrisch: Fender Jazzmaster (1963), Fender stratocaster (1967), Gibson Firebird VII, Gibson SG (1969), Burns NuSonic (1962) , Kay/Silvertone Thin Twin (1953), Wandre BB (1960), Wandre Polyphone (1964), Rickenbacker 360/12, Danelectro Coral Sitar (1968), National Resophonic, Gretsch 6120 (1963).
Het is daardoor wel een echte gitaarplaat geworden met heuze gitaarsolo’s. Iets wat je tegenwoordig niet vaak meer hoort! Ik heb echter het gevoel dat de songs en de teksten zo sterk zijn dat het niet aanvoelt als een plaat van een gitaarbandje. Het is meer het gevoel dat je vindt bij producers als TBone Burnett, Daniel Lanois. Dus volgens mij mogen we daar trots op zijn, mede dankzij Frans!’
Credits
Teksten Freek de Jonge
Muziek:
Freek de Jonge: A tot Z, Reikhalzend verlangen, (Freddy) Zeeman zonder haven, Liefde een wanhopig woord
Neil Innes, Freek de Jonge: Kraak me, Nog een keer
Cok van Vuuren, Freek de Jonge: Orpheus, Doe als Sammy
Neil Innes: Daarom
Cok van Vuuren: Het lachen vergaan
Boudewijn de Groot: Verscholen (achter zijn gitaar)
Robert Jan Stips: De Stille jongen
Fotografie Cok van Vuuren
Artwork Han Hoogerbrugge
Grafische vormgeving Charlotte Fischer
Opgenomen SSE Studio, Muiden
Produktie Frans Hagenaars, Cok van Vuuren en Freek de Jonge
In opdracht van de Roje Hel bv
Opname en mixage Frans Hagenaars
Mastering en distributie V2 records
Muzikanten
Cok van Vuuren gitaren (zie profiel)
Bart Wijtman bas, piano (Nog een keer, Kraak me)
Rob Wijtman slagwerk, percussie, euphonium (Zeeman)
Rob Geboers hammondorgel, piano (Kraak me)
Ton van Bergeijk mondharmonica Jan Willem Roy zang (tweede stem)
Vincent de Lange zangbijdragen (Zeeman, Kraak me)
Freek de Jonge piano (Liefde een wanhopig woord), vibrafoon (Daarom)
Dank gaat uit naar
Hella, die er altijd is ook als ze er niet is,
Neil Innes voor zijn stimulatie, Henk Hofstede, Sietse Damen en Daniel Lohues
Uit: Kijk dat is Freek
Tien dagen na de Anton de Kom-lezing begint Freek de Jonge aan een tournee om zijn cd Van A naar Z te promoten. Voor Vlaanderen heeft hij eigenlijk een ander programma in gedachten, getiteld De hel van het Noorden, verwijzend naar de naam waaronder de wielerklassieker Parijs-Roubaix bekend staat. Uiteindelijk besluit hij ook daar ditzelfde muzikale programma te spelen, maar de titel handhaaft hij. Dat betekent dus dat er op dat moment één programma speelt, maar met een andere titel in Vlaanderen dan in Nederland.
Van A naar Z is zijn eerste studio-cd in 32 jaar. Als solist ging hij wel eens de studio in om een lied op te nemen, maar het was voor het laatst bij Neerlands Hoop dat er een studio werd gehuurd met het doel een volledig album te maken. Dat was in 1978 voor de grammofoonplaat Ik ben volmaakt gelukkig.
Het idee voor Van A naar Z dateert van januari 2008. Freek de Jonge heeft enkele nieuwe liedjes geschreven en hij weet wat voor cd hij rond dat repertoire wil maken: een die de sfeer ademt van zijn lievelingsmuziek, Americana. En hij weet met wie hij die cd wil maken: de mannen van Ocobar – Cok van Vuuren en Bart en Rob Wijtman -, aangevuld met gastmuzikanten. En Daniël Lohues, met wie hij al samenwerkt tijdens De Vergrijzing, moet de cd gaan produceren. Maar Lohues geeft aan geen tijd te hebben. Daarom vraagt hij Neil Innes. In 1983 zingt Freek de Jonge, in De Mythe, zijn lied How sweet to be an idiot (vertaald als: Wat fijn om idioot te zijn) en in 1989 is er het plan een volledig theaterprogramma te maken met deze Engelse komiek en singer-songwriter. Nu is een mooi moment om die draad weer op te pakken. Ze werken enkele maanden aan nummers, maken de cd-single De Kerstengel en treden een paar keer op. Maar dan geef Innes onverwacht aan er geen zin meer in te hebben en vertrekt. Freek de Jonge in het voorwoord van de cd: ‘Wat er precies misgegaan is met Neil, weet ik niet.’ Ook Gabriël Peeters (producer van Normaal) en Americana-zanger JW Roy geven aan onvoldoende tijd te kunnen vrijmaken, al zal de laatste uiteindelijk wel als zanger aan de cd meewerken, terwijl hij ook meespeelt in een aantal voorstellingen. Zoon Jelle weet dat er in Muiden een goede studio is: SSE, waar ook Spinvis en de groep Johan opnemen. Onder leiding van de eigenaar daarvan, Frans Hagenaars, zullen Freek en zijn muzikanten de cd daar maken tussen februari en december 2009. Hagenaars tekent ook voor de productie, samen met Freek de Jonge en Cok van Vuuren. Nogmaals Freek de Jonge in zijn voorwoord: ‘Frans bleek de juiste man voor mij. (…) Het geluid dat hij heeft weten te creëren is helemaal mijn smaak en ik ben dan ook zeer verguld met het resultaat. (…) Veel dank ben ik verder verschuldigd aan Cok van Vuuren. Hij is een van de drijvende krachten achter dit project geworden met als sterkste punt zijn smaak.’
Op de cd staan twaalf liedjes op tekst van Freek de Jonge, waarvan acht geheel of gedeeltelijk op eigen muziek. Voor de andere composities tekenen Boudewijn de Groot, Neil Innes, Robert Jan Stips en Cok van Vuuren.
Sommige teksten kennen we al van zijn theaterprogramma’s, zoals Reikhalzend verlangen (uit De Vergrijzing) en, al uit De Mars van 1981, Daarom. Maar de meeste zijn speciaal voor deze cd geschreven. Persoonlijke liedjes, zoals over zijn onrust in het algemeen en zijn liefde voor Hella in het bijzonder. Maar ook maatschappelijke thema’s, opgehangen aan de zelfmoordterrorist die afscheid neemt van zijn gezin, de zeeman die vlucht in zijn adoratie voor de zangeres van het levenslied, de idealist die zich afvraagt of de tijden wel veranderd zijn, de bejaarde die zijn bezoeken aan zijn demente vrouw ervaart als ‘onvoltooid verleden tijd’, de man die letterlijk en figuurlijk vlucht voor zijn verantwoordelijkheden, de stille boerenzoon die op zoek is naar zijn identiteit, de oude zanger die nog altijd zijn vroegere hippiehits zingt… Soms lyrisch, zoals een troostlied voor wie wankelt, maar meestal verhalend.
Muzikaal klinkt het stevig en sterk, waarbij vooral de sound van gitarist Cok van Vuuren opvalt. Aan hem wijdt het cd-boekje met recht een aparte pagina. Daarin schrijft Van Vuuren: ‘Het is daardoor wel een echte gitaarplaat geworden, met heuse gitaarsolo’s. Iets wat je tegenwoordig niet vaak meer hoort! Ik heb echter het gevoel dat de songs en de teksten zo sterk zijn dat het niet aanvoelt als een plaat van een gitaarbandje.’
Voor de theatertour zijn de cd-afbeeldingen (foto’s van Cok van Vuuren, bewerkt door Han Hoogerbrugge en grafisch vormgegeven door Charlotte Fischer) opgeblazen tot groot formaat. Ze hangen achter en boven de zanger en zijn drie muzikanten van Ocobar, met ook hier een leidende rol voor de gitaren van Van Vuuren. Ze vertolken alle twaalf de nieuwe liedjes en tussendoor neemt Freek de Jonge ruim de tijd voor anekdotes. Over Neerlands Hoop, want deze tour met ‘vier jongens vier maanden op tournee’ herinnert hem natuurlijk erg aan ‘vijf jongens vijf maanden op tournee’ in Neerlands Hoop Express. En natuurlijk sluipt er steeds meer Nederlandse en Vlaamse politiek in het programma, want het vierde kabinet-Balkenende valt en dus komen er vervroegde verkiezingen. Freek de Jonge zal zijn derde verkiezingsconference niet pas op 11 mei 2011 spelen, maar al op 8 juni 2010.
Speeldata
Van A naar Z: 28 februari t/m 26 mei 2010.
De hel van het Noorden: 6 maart t/m 22 mei 2010. In totaal zo’n veertig voorstellingen, waarvan eenderde in Nederland (Van A naar Z) en het merendeel in Vlaanderen (De hel van het Noorden).